Birds02

आपण भारतासारख्या निसर्ग विविधतेने नटलेल्या देशाचे नागरिक आहोत, हे भाग्य आहे. आपल्या देशातील विविध प्रांतवार हवामान, व अधिवासाचे विविध प्रकार यामुळे, येथे नाना जातीचे पक्षीगण आढळतात. भारतात अंदाजे १२०० जातीचे पक्षी आढळतात. आपल्या महाराष्ट्र राज्यातच यातील ५५० जातीचे पक्षी दिसतात. यातील बरेच पक्षी निवासी आहेत. तर काही जातींचे पक्षी हिवाळ्यात आपल्या कडे पाहुणे असतात. दुर्दैवाने आपल्या वेंधळट प्रगती, औद्द्योगिकरणामुळे आपली निसर्ग संपत्ती लोप पावत आहे. प्रदुषण, जंगलतोड, शिकार व हवामान बदलांमुळे बरेच पक्षी दुर्मिळ होत आहेत. शहरात चिमण्या, गावाकडे गिधाडे, माळरानावरचा माळढोक, असे खुप जातीचे पक्षी नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहेत. मनुष्यप्राणी हा जसा बऱ्याचदा मारक ठरतो तसाच तो तारक सुद्धा होऊ शकतो.

India is a land with wide range of weather conditions and habitats. Various types of avian fauna is seen in India. About 1200 species of birds are seen in India. Many of these birds are resident birds of India, some are the migratory birds which travel from central asia in winter. Unfortunately due to chaotic haphazard policies of urban development and human wildlife conflicts, India is loosing fauna species rapidly. The Great Indian bustard from the arid grasslands, the vulture species and many other birds are endangered due to human activities disturbing the important links in our ecosystem.

हा एक लहान चिमणीच्या आकाराचा लहान पक्षी आहे. याचा आकार अंदाजे १०-११ से.मी. असतो. वट्वट्या जातीत बरेच विविध प्रकारचे पक्षी आढळतात. या उपजातींमध्ये फार कमी फरक असतात. त्यामुळे नवख्याला वट्वट्या एवढे कळते, मात्र नक्की कोणता वट्वट्या हे सांगता येत नाही. आपल्याकडे हिवाळ्यात हमखास आढळणारा हिरवट वट्वट्या. हिरवट वट्वट्या उन्हाळ्यात हिमालयात ३००० मीटर उंच प्रदेशात, रहातो. उन्हाळ्यात त्याचा विणीचा हंगाम असतो. हिवाळ्यात मात्र तो हिमालयातुन दक्षिणेस स्थलांतर करतो. हिवाळ्यात तो मध्य व दक्षिण भारतातील सर्व जंगलांमध्ये आढळतो. रानात तो एकटा किंवा गटागटाने फिरताना दिसतो. त्याच्या पाठीवर हिरवट करडा रंग असतो. पंखांवर पांढरट लहान रेघ असते. डोळ्यावर पिवळट भुवई समान खुण असते. पाणवठयावर हे पक्षी गटागटाने अंघोळ करणयास येतात. उन पडताच उकाड्यावर मात करण्यासाठी त्यांची चाललेली धावपळ पहाण्यासारखी असते.

This is a small sized bird, called as warblers. There are many species of warblers. The differences between the species is minor or hidden. This often causes confusion in the mind of bird watcher. The details are important to identify the warblers. Sulphur bellied warbler, green leaf warbler, and many more. Most of the warblers which are seen in forest are long distance migrants. Often seen in a group, these birds come to waterhole in a group mainly for cooling themselves. Same individuals are seen repeatedly coming to water puddles for bath. The greenish leaf warbler is common warbler seen in well wooded areas in Central and South India in winter. It is a migratory bird. It size is about 11 cm. These birds breed in Central asia and Himalayas in North India. It has a single bar on its wings. It is greenish above with whitish yellow supercilium. These birds are seen in small group. Around the waterholes in undergrowth of evergreen forest. ( the call by Stuart Fisher - Xento-Canto.org )

राजगडाच्या सुवेळा माचीच्या वाटेवर, वरंधा किंवा ताम्हिणी घाटात, तैलबैलाच्या भिंतीखाली, भीमाशंकरच्या देवराईत असा संपुर्ण सन्ह्याद्रीच्या डोंगर माथ्यावरच्या रानामध्ये, हा पक्षी आढळतो. याला शीळकरी कस्तुर असे म्हणतात. इंग्रजीत याला प्रेमाने स्कुलबॉय व्हिसलर असे म्हणतात कारण याचा पावसाळ्यातील ध्वनि फार सुन्दर आहे. जणु पक्ष्यांमधील पंडीत भीमसेन जोशी. ताम्हिणीच्या वनात हिवाळ्यात हे छायाचित्र घेताना, कस्तुराने छान शेपटीचा पिसारा फुलविला आहे. कस्तुराच्या पंखावर व कपाळावर चकचकित निळा रंग यास वेगळी ओळख देतो. हा पक्षी भारतात पश्चिम घाटात, सातपुडा पर्वत रांगेत आढळतो.

Malabar whistling thrush is seen in evergreen forest all across the western ghats. The birds is very vocal in monsoon season, when it breeds. During the monsoon season it is also seen in semideciduous forests. It is always seen alone, sometimes in pair. In monsoon it sings its full whistle song along with a small sharp whistle. In non breeding days it sings only a small sharp whistle. It has blur patches on its forehead and on its wings. It has typical way of low fast gliding under the forest canopy. ( call by David Farrow - Xento-Canto.org)

छोटा शिंजिर हा सदाहरित रानातला स्थानिक व पश्चिम घाटाच्या बाहेर न आढळणारा लहान पक्षी आहे. याचा आकार ८ से.मी. असतो. काही मोठ्य़ा फुलपाखरांएवढा. अत्यंत लहान रानफुलांमधुन तो मध टिपतो. याच्या लहान आकारामुळे, त्यास पाण्याच्या लहानशा डबक्यात सुद्धा अंघोळ करता येत नाही. तो दगडातल्या पातळ पाझरांवर अंघोळ करताना दिसतो. पाणी पिताना तो पाण्यातल्या एखाद्या वनस्पतीच्या खोडावरुन पाय रोवुन पाणी पितो. पाण्यात उतरण्याच्या भानगडीत पडत नाही. नर रंगाने पाठीकडे तांबडा तर डोक्याकडे जांभळा असतो. मादी मात्र फिक्या हिरव्या रंगाची असते.

The tiny bird called as crimson backed sunbird or small sunbird is seen in evrgreen forests in western ghats. It is a endemic bird of this region. The word endemic means the one who is not seen outside the region. So in this case this bird is seen only in wetsern ghats, so it is called as endemic to western ghats. The size is very small about 8 cm, which is smaller than some of the large butterflies. Due to its small size it is also called as small sunbird.The bird is seen collecting the nectar from very tiny flowers, often not used by the other sunbirds, like crimson sunbird. This bird often finds very difficult to take bath in water streams or water puddles. It looks for the plant stem which is in the middle of water. It stays on the stem and then drinks the water from the puddle. But in Summer when it gets hot, it is often seen desparate to take bath. It uses the small water drops falling from the rocks above, to take a shower. Otherwise it is seen bathing and cooling in the thin water layers which drizzle along the rocky surfaces. This suits these birds, as they do not get fear of drowning in such case. It leans on the rocks to get its lower boddy and face wet. The male bird has beautiful crimson color on the back. The female however has greenish plumage with small crimson patches on her body.

.

.

लालपाठी पाकोळ्या आपणास गावाबाहेर डबक्याजवळ किंवा गवताळ माळरानावर दिसतात, बऱ्याचदा त्या मोठ़्या संख्येने वीजेच्या तारांवर दिसतात. मातीपासुन उन्हाळयापुर्वी हे पाखरु एखाद़्या दगडाच्या खाणीत, डोंगर उतारावर किंवा घरात, सिमेंट्च्या मोठ़्या पाइपात आपले घरटे बनवतो. म्हणुन त्याला भांडिक / कुंभार असे म्हणतात. हवेतल्या हवेत किडे पकडण्यात त्याची शिताफी आहे.

The Red-rumped Swallow (Cecropis daurica) is seen in open country in Asia and south Europe. This birds are called as aerial insectivores for their habit of cathing insects in mid are flight. These birds are blue in upperparts, have reddish rump, which is prominently seen during the flight. The underparts are yellowish white with streaks in front. These birds build the nests out of mud. The nests are seen on rocky cliffs and sometimes in pipes or on buildings as well. The birds are one of about 75 species of swallows. ( call by Sander Bot - Xeno-Canto.org)

.

.

पफ़ थ्रोटेड बॅबलर हा एक लहान गाणारा स्थानिक पक्षी आहे. तो हिमालयात व भारतातील इतर डोंगर रांगातील रानात आढळतो. रानातील जमिनीवर, पानगळीत तो किडे शोधत फिरताना दिसतो. त्याची शिट्टी तो वाढत्या आवाजाने म्हणतो. त्याचे गे गाणे ऐकण्यासारखे असते. मानेकडे सफेद फुललेला भाग असतो. डोक्यावर तपकिरि रंग असतो. छातीकडे त्याला सफेद भागावर उभ्या तपकिरि रेघा असतात.

As we walked along the downhill trail, we realised that the forest is singing. We sat down to feel how the forest can sing ! On the forest floor, through the plants and fallen dead leaves, a prty of four birds was seen. They were agile, and fast. The ultimate skullers were seen singing. Looked like they were wet. they had a bath in the waterstream nearby. We waited till the birds appeared under a sun spotlight that reached the floor through thick canopy. The puff throated babbler were seen. These small songsters of forest are what make the forest lively. Without the ecosystem, they can not survive, and without them the forest can not sing !

The Puff-throated Babbler, Pellorneum ruficeps, is a common resident breeder in the hills of India. It is seen in scrub and bamboo thickets. These birds are plain brown above, and white, heavily streaked with brown, below.

They have a chestnut crown, long buff super cilium and dusky cheeks. The throat is white and it is pffed out.These birds are mainly seen on ground., searching the insects. The puff throated babblers are very vocal and are more so when they are in a small party early morning. (Call recording link by David Farrow - xeno-canto.org)

शामा हा एक अप्रतिम गाणारा जंगलातला पक्षि आहे. तो भारतात, सदाहरित जंगलात आढळतो. नर पक्षि आपल्या एलाक्यात इतर नरांना येऊ देत नाही. बांबुच्या रानात, किंवा दाट झाडीत तो आढळतो. किडे हे याचे प्रमुख खाद्य होय.

The white rumped shama is a beautiful forest bird with long tail. It is black in color with white rump. It has orange color on its breast. It is song bird. It sings vividly, guarding its territory in breeding season. It is seen in evergreen forest in western ghats, and other hills in India and south east asia. It mainly feeds on insects. (Call recording link by Edwards - xento-canto.org)

सँडरलिंग नावाचा हा पक्षी समुद्रकिनारी आढळतो. दिसायला साधा असला तरी, तो अनोखा आहे. सुमुद्रकिनारी वाळवंटावर, खाडीच्या भोवती दलदलीत तो तेथील लहान किडे, व खेकडे खाण्यात मग्न असतो. हा पक्षी उन्हाळ्यात आर्क्टिक प्रदेशात ५ अंश सेल्सियस तापमान रेषेजवळ प्रजनन करतो. हिवाळ्यात तो दक्षिणेकडे आढळतो. स्थलांतर करताना तो तब्बल ३ ते ९ हजार किमी प्रवास करतो. त्याच्या शास्त्रीय नावाप्रमाणे तो सफेद असतो. खांद्यावर त्याला तपकिरी खुण असते.

The Sanderling (Calidris alba) may look ordinary small wader bird, but it is not. It breeds in arctic zone in summer, and it migrates to Southern continents in winter. This bird migrates over the distance of 3000 to 9000 km. It feeds on small creatures, crabs in sandy beaches. Its size is about 20 cm in length. In winter in India, the bird looks pale white with dark patch on its shoulder. During the breeding season the birds are territorial.(call recording by Fernando Jacobs - xento-canto.org)

.

.

सायके चंडोल हा ओसाड गवताळ भागात आढळतो. त्याला तुरा असतो. तो रंगाने थोडा लालसर असतो. त्याच्या पोटाकडे समोर उभ्या रेषा असतात. मलबार चंडोलापेक्षा तो आकाराने लहान असतो. ओसाड भागात तो किडे व गवताच्या बिया खाताना आढळतो.

Sykes's Lark (Galerida deva) is a lark which is found in dry and arid region in Central India. It has prominent crest and has Rufus color It has streaks on its breast. The bird is seen in dry region, grasslands, rocky small hills. It feeds on insects and seeds.

.

.

सफेद धोबी हा शेपुट हलवणारा पाणथळ ठिकाणांच्या जवळ आढळणारा पक्षी आहे. आपल्याकडे तो हिवाळ्यात दिसतो. उन्हाळ्यात तो उत्तर भारत, हिमालय, युरेशिया या भागात प्रजनन करतो. या पक्ष्याच्या ९ उपजाती आहेत. येथे चित्रात दिसणारा पक्षी यातील लुकोप्सिस उपजातीचा आहे. त्याचा चेहरा सफेद असुन, छातीकडे काळा आहे. पाणथळ ठिकाणाजवळ आढळणारे किडे हे त्याचे प्रमुख खाद्य होय.

The white wagtail is seen in India in winter. It is a migratory bird. It feeds on insects. This species has many subspecies. This particular bird is from subspecies, M. a. leucopsis. These bird breed in summer in Eurasia. Due to its tail waging it is called as wagtail. The reason why these birds wag their tail is not clearly known. Call recording by Sander Bot, xento-canto.org)

.

.

ठिपके वाल्या मुनिया पावसाळ्यात आपले घरटे बनवितात. त्यासाठी हे पक्षी गवताचा वापर करतात. या काळात उडणारे हिरवे गवत दिसले कि समजायचे, मुनिया घरटे बांधते आहे ! चिमणी पेक्षा लहान असलेला हा पक्षी गवताचे बीयाणे खातो. तपकिरी रंगाच्या या पक्ष्याला पोटाकडे सफेद भागावर काळया रंगात असलेली चिन्हे असतात. थव्याने फिरणारे हे पक्षी बऱ्याचदा, गवताळ प्रदेशात किंवा शेतात आढळतात.

Scally breasted munia is also called as spotted munia. These birds are seen in large flocks in open country. Scally breasted munia mainly feed on the grass seeds. The upperpart of these birds is brown. The underpart is white with black scale marks. Munias are seen in grasslands and agricultural fileds. They breed in monsoon season. (Call recording by Sander Bot- xento-canto.org)

.

.

ओसाड भागात, झुडुपात आढळणारा हा पक्षी गटागटाने फिरताना आढळतो. त्याचा रंग केशरी असतो. त्याच्या समोरचा भाग व डोळ्याभोवतीचा भाग सफेद असतो. त्याचे पंख तपकिरी असतात. किडे खाणारा हा पक्षी अत्यंत चंचल असतो. तो त्याचे घरटे झुडुपात बनवितो.

These birds are seen in scrub land and grassland. It is a resident bird. The birds feed on insects. The birds are orange, with brownish wings. The throat and area around eyes is white colored. These birds are agile and fast movers. They are often seen in a group of 4-5 birds.

.

.

श्वेत कंठी नारंगी कस्तुर हा आपल्या देशात बहुतेक सर्वत्र रानात आढळणारा पक्षी आहे. त्याचे पंख निळसर असतात. तर त्याचे डोके व इतर भाग नारंगी रंगाचे असतात. चेहऱ्यावर व चोचीखाली तो सफेद असतो. डोळ्याखाली त्याला दोन काळ्या रेघा असतात. हे पक्षी बुजरे व एकाकी असतात. रानात ते एकटेच फिरताना दिसतात. बहुतेक वेळा हा कस्तुर जंगलातील पालापाचोळ्यात किडे, अळ्या शोधताना दिसतो.

This resident bird is a common bird seen in Indian forests. It has uniform grey upperparts, and an orange head and underparts. The female and young birds have olive colored upperparts. The species seen in the image here is Z.C. cynotus. It has white throat and face sides. It has two stripes below the eyes. These birds are shy and secretive. Often this bird is seen alone in the forest. It feeds on insects, worms and fruits. It is often seen in leaf litter. (Call by David Farrow, xento-canto.org)

.

.

धाविक हा पक्षी गवताळ माळरानावर रहातो. त्याच्या या अधिवासात लपणारे अशी त्याची रंगभुषा असते. १० ते २० पक्ष्यांच्या गटागटाने ते गवतात फिरताना आढळतात. त्यांच्या जवळ गेल्यास ते पळु लागतात. म्हणुन त्यांना धविक असे म्हणतात. उंच सफेद पाय, फिक्या तपकिरी रंगाचा अवतार व डोळ्यांवर सफेद आडवी लकेर असा याचा अवतार असतो. दुर्दैवाने गवताळ माळरान म्हणजे निरुपयोगी जमिन या धारणेमुळे वेगाने याचा माळरान अधिवास लुप्त होत आहे. मोकळ्या रानावर उघड़्यावरच घरटे करणाऱ्या या पक्ष्याच्या संख्येत शहरीकरणामुळे घट होताना दिसते.

The Indian courser is one of the enigmatic birds of Indian dry grasslands. These birds are seen in small flocks of 10-20 birds. They nest in open in dry rocky grasslands. Coursers walk in the grass looking for the food. These birds walk a lot and are called as "dhaavik" in marathi, meaning the runners. Their camouflage is very interesting and is called as obliterative coloration.(graduating tones, with colors which are same as the habitat) Their crown is rich rufous, The black strips pass through the eyes and the white strip pass above the eyes merging together at the neck behind. Their legs are long with beautiful silver white coloration. The bird is very elegant. Unfortunately its habitat is being destroyed around the urban regions. Often the bird is seen in very small grassland strips in the midst of cultivated farms.

.

.

नाचरा नावाचा हा रानपक्षी, गावाबाहेरच्या रानात, झाडाझुडपात हमखास आढळतो. एका दगडावरुन दुसऱ्या दगडावर उड़्या मारत तो फिरत असतो. त्याच्या छोट़्या शेपटाकडच्या पिसाऱ्याचा तो अशा लहान उड़्या मारण्यासाठी वापर करतो. जपानी पंख्यासमान दिसणाऱ्या त्याच्या पिसाऱ्यामुळे, त्याला इंग्रजीत फॅनटेल असे म्हणतात. त्याच्या चंचल वृत्तीमुळे त्याला मराठीत नाचरा असे म्हणतात, असे तो माश्या व उडणारे किडे पकडण्यासाठी करतो. बहुतांश वेळा तो असे एखाद़्या ओढ्याजवळ वा ओलसर भागात करताना दिसतो. हवेत किडे पकडणे यात तो तरबेज असतो. चोचीजवळ असणाऱ्या केसांचा त्याला यासाठी उपयोग होतो.

White throated fantail flycather is a small flycatcher, often seen around small water streams, in semideciduous woods. The bird is agile. To hunt the flies and samll insects in midair, it jumps from one perch to other rapidly. The sight of this small jumping gives, the impression of a dance. In marathi it is known as "Nachraa", meaning dancer. The bird has also bristles around its beak which helps it to catch the insects. (call recording by Frank Lambert, xento-canto.org)

पिंगळा नावाचे हे लहान घुबड, भारतात सर्वत्र आढळते. झाडांच्या ढोलीत, वडाच्या झाडावर, जुन्या पडक्या विहिरीत, आडवाटेवरच्या खाणीत याचे वास्तव्य असते. याला निरखून पाहिल्यास, हा सुद्धा आपल्याला विदुषकासारखी मान पुढे करुन पाहू लागतो. याचे डोळे पुढे असतात. डोळ्यांचा पिवळा रंग आकर्षक असतो. किडे, उंदिर, छोटे पक्षी हे याचे आवडते खाद्य आहे. याला इंग्रजीत स्पॉटेड ऑवलेट असे संबोधतात. हा जरी निशाचर असला तरी बरेचदा दिवसासुद्धा सतर्क आढळतो.

The spotted owlets, Athene brama are small owls, which are often seen in a group of 3-4 birds, in open country. These birds roost in tree hollows or rock cavities. These birds hunt small rodents and insects. These birds are grey in color with white spots on its upperparts. The eye iris is yellow. The lower parts of body are streaked and brownish colored. Though mainly nocturnal, they are also active in daytime. (Call by Stuart Fisher, xento-canto.org)